«Մի՛ գողացիր». գողության վերջը բանտն է կամ գերեզմանոցը

Տասնաբանյա պատվիրանն ասում է՝ մի՛ գողացիր, չի ասում` երբեմն գողացիր կամ քիչ գողացիր, այլ ուղղակի արգելում է «մի՛» խոսքով: Պիտի հասկանանք ու գիտակցենք. այն, ինչ քրտինքով է, խղճով է, մաքուր ու արդար է, դա է հավիտենականը և աստվածայինը, մնացածը փուչ է և կործանարար: Ապրենք մաքրությամբ:
Այս պատմությունը կորեական է: Կարդացեք ուշադրությամբ:

ԶԱՐՄԱՆԱԼԻ ԴԱՏ
Մի ծեր մետաքսավաճառ մի անգամ թանկարժեք բեռուբարձով ուղևորվեց Փհենյանից դեպի հարավ: Նա ուզում էր Սարիվոնում երեսուներկու փաթեթ նրբահյուս շողշողուն մետաքս վաճառել: Ճանապարհին մութը վրա ընկավ: Ոչ գյուղ, ոչ հյուրանոց մոտակայքում չկային: Բարեբախտաբար, հենց ճամփեզրին վաճառականը մի ինչ-որ մեծահարուստի պարսպապատ գերեզմանոց տեսավ: Գերեզմանոցի բլրի աջ և ձախ կողմերից երկու մեծ քանդակներ էին կանգնած, որ պատկերում էին մինիստրների կամ գիտունների:
Դրանց կողքին երկու նժույգ էր կանգնած: Այստեղ էլ վաճառականը որոշեց գիշերել: Նա իր բոլոր փաթեթներն իրար կապեց և գլխի տակ դրեց: Շոգից և երկար ճանապարհից ուժասպառ` նա շատ շուտով ննջեց: Երբ առավոտյան արթնացավ, մետաքսի կապոցը գլխատակին չէր, դրա փոխարեն մի կոպիտ քար էր: Վաճառականը սարսափահար վեր թռավ, նրա բազմամյա աշխատանքի պտուղները, որ պիտի կերակրեին իրեն ու ընտանիքին, ինչ-որ մեկն առևանգել էր: Նա տեղնուտեղը փութաց մանդարինի մոտ և նրան պատմեց իր դժբախտության մասին:
Մանդարինն այդ հայտնի էր իր արդարությամբ առ աղքատներն ու հալածյալները, իսկ չարագործների հանդեպ նա անողոք էր: Այդ պատճառով ժողովուրդը նրան սիրում ու փառաբանում էր: Լսելով վաճառականին, մանդարին-դատավորը հարցրեց.
-Արդյոք գերեզմանոցի մոտակայքում ոչ մեկին չե՞ս տեսել:
-Ոչ մեկին, պարոն,- պատասխանեց վաճառականը,- բացի երկու մեծ քարարձանից, որ կանգնած էին գերեզմանաբլրի երկու կողմում:
-ՈՒրեմն, ոչ մի կենդանի էա՞կ,- դարձյալ հարցրեց դատավորը:
-Ոչ, ես իրոք ոչ մի մարդու չեմ տեսել:
-Դե ինչ, ուրեմն ստիպված կլինենք այստեղ հասցնել այդ քարարձանները,- որոշեց մանդարինը,- թող նրանք վկա լինեն:
Մարդիկ զարմացած էին՝ ինչո՞ւ քարուքանդ անել գերեզմանոցը և բերել մունջ քանդակները: Բայց դատավորն իրենն էր պնդում:
-Դատարանն ու արդարությունը դա են պահանջում,- ասաց նա: -Գողությունը մեծ չարագործություն է, այն զզվելի է նույնիսկ անբառ էակների համար:
Ականատեսներին շատ հետաքրքիր էր, թե ինչ կլինի հետո: Բոլորն ուզում էին ներկա գտնվել այդ զարմանալի դատին: Դատավորը սկզբում չէր ուզում թույլ տալ, բայց հետո համաձայնեց, որ տեղաբնակներից երեսուն հոգի ներկա գտնվի այդ դատաքննությանը: Դատը սկսվեց: Սկզբում ընթերցվեցին ինչ-որ հատվածներ դասական չինական գրքերից, իսկ հետո` մի քանի պարբերություն տեղային օրենսգրքից: Այդժամ դատավորը բարձր և հանդիսավոր հարցրեց քարարձանին, որ բերվել էր գերեզմանոցից դատարանի դահլիճ.
-Դո՞ւ ես գողացել մետաքսը:
Քանդակը լռում էր:
-Քանի որ նա չի ուզում խոսել, նրան մահակով մի վաթսուն անգամ հարվածեք,- ասաց դատավորը:
Ծառայողները վերցրին իրենց ծանր կաղնեփայտերը և սկսեցին քարը ծեծել: Այդտեղ մարդիկ չկարողացան իրենց ծիծաղը զսպել: Լսելով այդ` մանդարինը հանկարծ զայրացավ.
-Երբ ես իմ որոշումներն եմ կայացնում, ոչ մեկը ծիծաղելու իրավունք չունի,- բացականչեց նա,- դրա համար բոլորդ կպատժվեք:
Մարդիկ սկսեցին ներողություն խնդրել, բայց մանդարինն անողոք էր:
-Ես ձեզ դատապարտում եմ տուգանքի,- ասաց նա:- Ձեզնից յուրաքանչյուրը պիտի գնի մի փաթեթ մետաքս և բերի այստեղ:
Երեսուն բնակիչները, որ ներկա էին դատավարությանը, փորձեցին վիճել, բայց ի վերջո ենթարկվեցին և, որպեսզի ավելի խիստ պատժի չարժանանան, լքեցին դատարանի դահլիճը: Որոշ ժամանակ անց նրանք վերադարձան: Նրանցից յուրաքանչյուրը թևատակին մի փաթեթ մետաքս էր կրում: Վաճառականը հազիվ էր տեսել հյուսվածքը և մեկ էլ բացականչեց.
-Բայց սա հենց այն մետաքսն է, որ ինձնից գողացել էին:
Մանդարինը բոլորին հարցուփորձեց, թե ում մոտից էին այդ գործվածքը գնել: Վաճառողին դատարան բերեցին, իսկ շուտով գտան և գողին: Այդպես երկու քարարձաններն իսկապես մերկացրին հանցագործին և ապացուցեցին, որ նույնիսկ մունջ էակների համար գողությունը զազրելի է:

Տեր Հովսեփ Ա. քահանա ՀԱԿՈԲՅԱՆ

Մեկնաբանություններ